زمان مطالعه: ۶ دقیقه و ۴۰ ثانیه
در دنیای امروز با توجه به تغییر سبکی زندگی و رشد ویژگیهای فردی، مفاهیم تازهای به وجود آمده است. از آن جایی که افراد معمولاً در درون سازمانها قرار میگیرند، رشد فردی در‌نهایت میتواند به رشد سازمانی منجر شود. خودرهبری یکی از این ویژگیهاست که فرد و سازمان را در مسیر صحیح خود سوق میدهد. فرد برای عملکرد هوشمندانه‌‍تر میتواند مفاهیم اولیه‌ی خود رهبری را بیاموزد و در راستای تقویت آن قدم بردارد. خود رهبری و رهبری آگاهانه میتوانند حیات و سلامت یک سازمان را تضمین کنند. از سویی دیگر فرد هم میتواند در بهبود عملکرد شخصی خود تلاش کند.
خود رهبری چیست؟
برای تعریف خود رهبری ابتدا باید به سراغ نظریه‌های مختلف سرزد. بسیاری از اندیشمندانی که در حوزه‌ی رشد فرد و رفتار سازمانی صاحب نظر هستند، خودرهبری را فرآیندی میدانند که طی آن فرد به سطحی از رهبری و عملکرد هوشمندانه رسیده که میتواند در ابتدا رفتار خود را کنترل نماید. سپس میتواند آن را بهبود و توسعه ببخشد. خود رهبری را میتوان یکی از بهترین درجه های بلوغ در بزرگسالی هم دانست.
نظریه‌ی خود رهبری تنها به بهبود رفتارهای شخص محدود نمیشود؛ بلکه اثربخشی وی را نیز بهبود می بخشد. در نهایت این فرد میتواند با توجه به تغییر و تحولهایی که در محیط بیرونی رخ میدهد، انعطاف مناسبی از خود نشان دهد، خود را با محیط پیرامون وفق دهد و به این ترتیب در جهت رشد فردی و سازمانی قدم بردارد.
تاریخچه ی خودرهبری
در حدود قرن هجده و نوزده در رم، شخصی بهنام مارکوس اورلیوس، در کنار فلسفه ذن و شغل خود، به رهبری نیز علاقه مند بود. این فرد میتوانست کارهای مختلف را در کنار هم داشته باشد. از این رو مارکوس اورلیوس را میتوان یکی از 5 پادشاه برتر رم دانست. او سخنان و تمارین گرانبهایی داشت که میتواند مسیر را برای رهبران و مدیران امروزی روشن کند. مارکوس اورلیوس به خاطر این استراتژیها معروف شده است و از او به عنوان اولین خود رهبر جهان یاد میشود.
افراد دارای خود رهبری چه ویژگی هایی دارند؟
یکی از بارزترین ویژگیهای افراد خود رهبر، خودآگاهی است. این افراد با خصوصیات و خلق وخوی خود آشنایی دارند و علاوه بر آن، از هوش هیجانی بالایی نیز برخوردارند. از این روی میتوانند رفتار و هیجانات خود را به خوبی کنترل نمایند و تصمیمات صحیحی بگیرند.
از دیگر ویژگی های افراد خودرهبر، خود تنظیمی است. این اشخاص، پیش از هر اقدامی به درستی فکر میکنند و رفتار و عملکرد خود را تنظیم و کنترل مینمایند. خود تنظیمی باعث میشود که افراد خودرهبر قابل اعتماد باشند و با انعطاف پذیری و مدیریتی که دارند، از بروز اشتباهات بد جلوگیری کنند.
افراد خود رهبر انگیزه ی بالایی دارند. اصطلاحاً این افراد دارای نیروی محرکهای قوی و درونی هستند که با استفاده از آن میتوانند، زندگی فردی و سازمانی خود را به پیش ببرند. این افراد پیش از آن که بدانند، چه کاری قرار است انجام دهند و چگونه آن را انجام میدهند، چرایی آن را میدانند. دانستن دلیل برای انجام هر کار، بزرگ ترین عامل ادامه دادن و رسیدن به مقصد است. این افراد با مثبت نگری و روحیه ی تلاشگر خود نه تنها در زندگی فردی خود بهترین عملکرد را دارند، بلکه باعث میشوند سازمان مربوطه نیز در مسیر رشد قرار داشته باشد.
افراد خودرهبر، یک سری ارزشهای اساسی و وجودی را برای خود تبین میکنند. آنها در ابتدا این سوال را از خودشان میپرسند که در زندگی چه چیزی برای آنها اهمیت دارد و ارزشمند است. تعیین ارزشها میتواند در بخشها و حیطه های مختلفی صورت گیرد. در مرحلهی بعد، این ارزشها را بررسی میکنند تا بتوانند رفتار و عملکرد خود را در آن راستا بهبود بخشند. در نهایت به این سوال پاسخ میدهند که چه چیزی برای آنها مهم و ارزشمند است تا آن را در دنیای پیرامون خود در نظر بگیرند و اعمال کنند؟ به این ترتیب تبیین ارزشها میتوانند روی عملکرد افراد تاثیر بگذارد.
برای خودرهبری چه اقداماتی باید صورت گیرد؟
پیش از هر اقدامی برای خودرهبری، نیاز است آگاهی و شناخت دقیقی از خودتان داشته باشید. برای این کار نیاز است تا زمانی را صرف کنید و با ابعاد وجودی خود بیشتر آشنا شوید. پس از آن نیاز است تا ویژگیهای افراد خودرهبر را مرور کنید و وضعیت فعلی خود را بر اساس آن بسنجید. برای خودرهبری باید به این نکته توجه کنید که این یک روند زمانبر است. به همین دلیل مهمترین مسئله این است که به اندازه ی کافی صبور باشید و تا رسیدن به نتیجه ی مطلوب استمرار بورزید.
خودرهبری چه مزایایی دارد؟
خودرهبری میتواند از شما فردی با قابلیت مدیریت بالا و موفق بسازد. این مسئله نه تنها در زندگی شخصی شما، بلکه در محیط کاری و شغلی نیز میتواند شما را به پیش ببرد. خلاقیت و نوآوری از مهمترین فاکتورهایی است که هر فرد میتواند با توجه به آنها عملکرد شغلی خود را ارتقا بخشد. خلاقیت و نوآوری که زاییده ی خودرهبری محسوب میشوند، نقش حیاتی و موثری در محیطهای سازمانی و فعالیتهای مربوط به آن دارند.
فرد خودرهبر، دارای ارتباطات گسترده و مثبتی است. این فرد با طیف وسیعی از انسانها، خصوصاً در حیطه ی کاری خود در ارتباط است. این مسئله باعث میشود تا در فعالیتهای تیمی و تصمیم های گروهی بتواند به خوبی عمل کند و نتیجه ی مطلوبی را کسب نماید.
فرد خودرهبر کاری را در میانه آن رها نمیکند و نتیجهی آن را حاصل تلاش و پشتکار خود میداند. این در حالی است که بسیاری از افراد بر اساس شانس و پیشآمدها جلو میروند. افراد خودرهبر در کنار فعالیت گروهی، به تنهایی نیز نقش موثری در پیشبرد اهداف سازمانی ایفا میکنند که یکی از بارزترین مزایای این افراد است.
آمار و ارقام در ارتباط با خودرهبری چه میگویند؟
در سالهای اخیر، با توجه پررنگ شدن نقش خودرهبری، تحقیقات زیادی پیرامون آن انجام گرفته است. یکی از نتایج این تحقیقات این است خانمها بیشتر از آقایان تمایل دارند تا از مهارتهای فردی و خودرهبری بهره مند شوند و به سوی آن حرکت کنند. در حالی که 93٪ از مدیران احساس میکنند که درمورد نحوه ی مربیگری و آموزش به کارکنان خود نیاز به آموزش دارند، مهم این است که هنگام مربیگری به زبان رهبری صحبت کنیم. فقط هنگامی که افراد بدانند مدیرشان در طول فرآیند همکاری، از چه مهارت هایی استفاده میکند، قادر خواهند بود روند کار در مراحل چالش برانگیز را در جهت دستیابی به اهداف اصلی خود درک کنند.
83٪ سازمانها میگویند؛ توسعهی رهبران در همه ی سطوح مهم است. چرا که رشد و نمو تمام جنبه های رهبری از سطح فردی آغاز میشود. استفاده از افراد خودرهبر در سازمانهای مختلف، علاوه بر رشد و بازدهی آن سازمان، میتواند شاخص نوآوری را تا میزان زیادی در این سازمانها افزایش دهد. این افراد نه تنها عملکرد خود را بهبود میبخشند، بلکه تحقیقات نشان میدهند که این افراد میتوانند روی عملکرد سایر افراد آن سازمان نیز تاثیرگذار بوده و در نهایت فعالیت سازمان را توسعه میبخشند.
اندیشمندان در ارتباط با خود رهبری و مدیریت چه میگویند؟
از سالهای گذشته روی خودرهبری و مدیریت تمرکز و دقت زیادی شده است و اندیشمندان زیادی پیرامون آن سخنرانی نمودند. به عنوان مثال نیچه در ارتباط با اهمیت زندگی میگوید: ” کسی که دلیل زندگی کردن را میداند، تقریبا میتواند از پس تمام چگونگیهای آن برآید.”
برای درک بهتر اهمیت تسلط بر خود لائو تیزو “Lao Tzu” میگوید: “تسلط بر دیگران قدرت است اما تسلط بر خود قدرت واقعی است.”
در مورد اهمیت خود رهبری Dwight D. Eisenhower این گونه بیان میدارد: “خود رهبری هنر این است که شخص دیگری را به کاری بگمارید که میخواهید انجام شود؛ به خاطر این که او میخواهد آن را انجام دهد.”
اهمیت خودرهبری در کارآفرینها
خودرهبری در کارآفرینها با خودرهبری در کسب و کارهای دیگر متفاوت است. خودرهبری در فعالیتهای کارآفرینی، دارای جهت دهی استراتژیک است. این رهبران باید فرصت های به وجود آمده را کشف نمایند تا بتوانند منابع مناسبی را جمع آوری و کنترل کنند. از سویی دیگر، ساختار مدیریتی باید اهمیت بالایی داشته باشد. صاحب یک کسب وکار مدیریتی در صورت به پایان رسیدن فعالیت این سازمان کارآفرینی، ممکن است بیشتر سرمایه و زندگی خود را از دست بدهد. خود رهبری در کارآفرینها ممکن است ریسک و استرس بالاتری داشته باشد. از این رو بیش از پیش نیاز است تا به چارچوبها و فاکتورهای رهبری صحیح در این حوزه، توجه شود.
5 مورد از خصوصیات افراد خودرهبر:
- منظم: افراد خودرهبر با نظمی که دارند، کارها را در زمان و موقعیتهای درست انجام میدهند.
- با اعتماد به نفس: خودرهبرها اعتماد به نفس بالایی دارند و در جایگاه درست، از تواناییهای خود استفاده می کنند.
- خودآگاه: خودآگاهی از مهمترین فاکتورهای خودرهبری است. چرا که تمام عملکردهای شما از روی شناخت دقیق از خود بروز پیدا میکند.
- دارای مدیریت زمان: افراد خودرهبر زمان خود را به خوبی کنترل میکنند و دچار کمبود وقت و بازدهی نامناسب نمیشوند.
- همراه و یاریرسان: خودرهبرها نه تنها در مسیر درست خود حرکت میکنند، بلکه به دیگران نیز کمک میکنند تا بهترین عملکرد را داشته باشند.
سخن آخر
خودرهبری یکی از اصول مهم و کلیدی در رشد شخصیتی فرد و عملکرد او در فعالیتهای شغلی و سازمانی است. افراد خودرهبر با خودآگاهی و خود تنظیمی که دارند، میتوانند در مسیر رو به جلو حرکت نمایند و با خلاقیت و نوآوری از موانع موجود گذر کنند. برای تمرین خود رهبری میتوانید در اولین قدم با خصوصیات و خلقوخوی خود بیشتر آشنا شوید و با سنجش آن، در مسیر درست گام بردارید.